Elektrikle çalışan cihazların sağlıklı bir şekilde çalışmaya devam edebilmeleri için elektrik akımının dengeli olması gereklidir. Ancak elektriğin her zaman cihazların gereksinimleri doğrultusunda geldiğini söylemek mümkün değildir. Elektrik kaynağından çıkan elektrik ile cihazlara ulaşan elektrikler arasında değişik etkenlerden dolayı farklılıklar oluşabilmektedir. Mesafe bu noktadaki en önemli faktördür. Trafonun ya da ana enerji kaynağının makinelere çok uzak olduğu durumlarda, cihaza çalışması için gerekli olandan daha az elektrik ulaşmaktadır. Bu durum cihazın ya tamamen durmasına ya da düşük güç ile çalışmasına neden olmaktadır. Bununla birlikte elektrik kaynağının yakın olması cihaza gereğinden daha fazla elektrik akımının giriş yapmasına ve buna bağlı olarak zarar görmesine yol açabilmektedir. Regülatör ne işe yarar sorusunun cevabı da tam olarak bu noktada ortaya çıkmaktadır.
Regülatör Nedir?
Regülatör ne işe yarar sorusuyla birlikte yanıtlanması gereken bir diğer soru da regülatörlerin ne olduğudur. Voltaj regülatörü olarak da adlandırılan bu cihazlar, şebekelerdeki gerilim dalgalanmalarının önüne geçebilmek için imal edilmektedir. Regülatörler yükseltme ve kovalama olmak üzere iki farklı işlevi yerine getirmektedir. Bu işlevlerin yerine getirilmesi için üretilen regülatörlerin otomatik ve manuel olmak üzere iki biçimi mevcuttur. Otomatik regülatörlerde cihazın gereksinim duyduğu elektrik miktarı ile şebekeden gelen elektrik gücü otomatik olarak hesaplanmakta ve kovalama ya da yükseltme işlemlerinden hangisinin yapılacağına karar verilerek, bu karar uygulanmaktadır. Akım düzensizliğinin sürekli ve belirsiz olduğu noktalar için otomatik voltaj regülatörleri daha uygundur. Manuel regülatörler ise değişkenliğin daha az olduğu yerler için uygundur. Bu gibi yerlerde ayarlama, bobindeki sarımların el ile ayarlanması ile yapılmaktadır. Genellikle ayar bir kez yapıldıktan sonra, yeniden ayarlamaya gereksinim duyulmamaktadır.
Regülatör Neye Yarar?
Elektronik cihazların tam performans ile çalışabilmeleri açısından, gereksinim duydukları düzeyde elektrik gereklidir. Gereğinden fazla elektrik akımına maruz kalmak cihazların yanmasına ya da arıza yapmasına neden olurken, yetersiz elektrik akımı da cihazların çalışmamasına ya da güç kabiliyetlerinin altında çalışmasına yol açmaktadır. Voltaj regülatörü ne işe yarar diye merak edenler için belirtmek gerekirse, bu cihazlar elektrik akımındaki dengesizliğin önlenmesini sağlamaktadır. Trafoya aşırı yakın olunması durumunda otaya çıkan yüksek elektrik geriliminin düşürülmesi ve kaynaktan uzak olunması durumunda da az gelen elektriğin bobinlerden geçirilerek güçlendirilmesi regülatörler sayesinde mümkündür.
Regülatör Seçimi Neye Göre Yapılır?
Regülatörler son derece işlevsel cihazlardır. Ancak istenilen verimlilikle çalışabilmeleri için doğru regülatör seçimi yapmak büyük önem arz etmektedir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken pek çok husus bulunmaktadır. Bunların başında regülatörün kullanılacağı sistemin kaç fazlı olduğu gelmektedir. Şebekeler genellikle tek fazlı ve üç fazlı olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Tek fazlı şebekeler ev içi kullanım ya da bu düzeydeki basit sistemleri ifade etmektedir. Üç fazlı şebekeler ise ağır sanayi kuruluşlarındaki şebekelerdir. Bu iki farklı durumda elektrik gereksinimlerinin de farklı olacağı göz önüne alındığında, şebekenin faz miktarı ile uyumlu bir regülatör seçme ihtiyacı doğmaktadır. Bununla birlikte, her regülatörün güç aralığı farklıdır. Gerek tek fazlı şebekelerde ve gerekse de üç fazlı şebekelerde kullanılan cihazlar ile elektrik akımları değişiklik göstermektedir. Tercih edilecek voltaj regülatörü ile kullanılacağı sisteminin maksimim enerji tüketimi uyumlu olmalıdır. Bu hususlarda daha detaylı bilgi sahibi olabilmek için regülatörlerin kullanma kılavuzlarının ya da etiketlerinin iyi okunması ve regülatör kullanılacak cihazların güç tüketiminin de iyi bilinmesi gereklidir. Ancak bu noktada birebir uyum yerine, yüzde 10 ila 20 arasında bir sapma payı bırakılması da tavsiye edilmektedir.
Regülatör seçiminde dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da kaliteli bir markadan regülatör satın almaktır. Daha sonra oluşabilecek arızaların giderilmesinde destek bulabilmek ve satış sonrası destek hizmetlerinden yararlanabilmek adına marka seçimi önemlidir. Ayrıca yurt genelinde yaygın servis ağına sahip olması da gözden kaçırılmamalıdır.
Regülatör Kullanım Alanları Nelerdir?
Sağlamış olduğu avantajlar dolayısıyla regülatörlerin kullanım alanları her geçen gün artmaktadır. Ancak günümüzde halen daha en çok sanayi kuruluşlarında regülatörlerden yararlanılmaktadır. Büyük atölyeler ya da fabrikalarda kullanılan makinelerin düzenli elektrik akımına kavuşturulması açısından regülatörler vazgeçilmezdir. Bununla birlikte ev, okul, apartman gibi yerlerde de zaman zaman regülatör kullanıldığına rastlamak mümkündür.
